Bedrijfsvoering gemeente Leeuwarden: van geheim naar openbaar naar geheim

Bedrijfsvoering gemeente Leeuwarden: van geheim naar openbaar naar geheim

(Van een medewerker)

Er verschenen verontrustende berichten over de bedrijfsvoering van de gemeente Leeuwarden. In de begroting 2021 spraken b. en w. van “onacceptabele werkdruk, dreigende stagnatie in de voortgang van werkzaamheden en de realisatie van de daarmee samenhangende ambities …. “.

De bestuurders verwezen naar een rapport van bureau Berenschot, een zogenaamde benchmark.

Robuust en lenig

Liwwadders was nieuwsgierig. De laatste jaren kwamen we in begroting en jaarstukken weinig vergelijkbare geluiden tegen. Zo meldden de jaarstukken 2019 onder meer dat men na verschillende managementsbijeenkomsten en bijeenkomsten met medewerkers dicht bij “een robuuste en lenige organisatie’’ was gekomen. Dat klonk goed. Het collegeprogramma vroeg om een bezuiniging op het personeel. Buitenstaanders denken dat dat wel eens lastig kan zijn. Maar b. en w. rapporteerden bij herhaling dat via pensionering zonder al te veel moeite het doel te bereiken was.

Er moet dus iets veranderd zijn, maar wat. Bij de algemene beschouwingen vroeg raadslid Niesink (CU) of er meer inzicht kon worden gegeven in de bestedingen via de post ‘externe inhuur’. Daaruit kan worden afgelezen waar zich knelpunten in de organisatie voordoen. Raadslid Niesink werd bruut het bos ingestuurd. Het kwam er in het antwoord op neer dat hier vooraf weinig over valt te zeggen. B. en w. en de ambtenaren brachten het niet op om bijvoorbeeld over afgelopen jaar een overzicht te geven. Hou de raadsleden onkundig, lijkt het motto.

In de gemeente Súdwest is de PvdA in de raad de laatste tijd zeer actief op zoek naar informatie over de ‘externe inhuur’. Ook in Súdwest rommelt het in de organisatie. Anders dan in Leeuwarden zit de PvdA daar in de oppositie (met dank aan Stella van Gent). Het zou om de inhoud moeten gaan, maar in Leeuwarden overweegt bij de PvdA de trouw aan de eigen wethouders. Geen actieve steun dus voor de vragen van Niesink.

Leuk om te weten is hierbij dat de fractievoorzitter van de PvdA in Súdwest bij de gemeente Leeuwarden werkzaam is in een belangwekkende functie. Misschien bedacht hij wel het antwoord op de vraag van mevrouw Niesink. Even de andere pet op.

Waarom zo stiekem?

Het blijft zo geheimzinnig. Liwwadders publiceerde naar aanleiding van de opmerkingen over de bedrijfsvoering in de begroting een kort artikel op de site. Met daarin de vraag of de wisseling van de ambtelijke wacht, een nieuwe gemeentesecretaris, misschien zou kunnen verklaren waarom er nu zo somber wordt gedaan? Een nieuwe bezem, misschien? Ging het onder de vorige secretaris minder goed dan ons steeds was verteld? Een indicatie daarvoor was mogelijk dat deze ex-secretaris -, op het moment van pensionering – te horen kreeg dat hij nog een tijdje moest blijven. Dat was nog in het tijdperk Crone. Andere gepensioneerden moeten zo snel mogelijk weg om de bezuinigingen te realiseren, maar voor de hoogstgeplaatsten gelden andere regels. De gemeente stond voor “belangrijke uitdagingen” en dat moest hij eerst in beeld brengen. Als we de krant (LC) mogen geloven is hij nu bezig om de noodlijdende instellingen, Harmonie en Neushoorn, in elkaar te schuiven. Was hij hiervoor maar eerder ingezet, dat had veel geld kunnen schelen. Maar in opdracht van wethouder Feitsma (PvdA, ook al vertrokken) moest in zijn tijd eerst het ‘profiel’ van Neushoorn gestalte krijgen. Een geweldige miskleun is inmiddels maar al te duidelijk geworden.

Zo is er nog veel op te helderen. Liwwadders vroeg daarom eind oktober via persvoorlichting, of de benchmark van Berenschot, waarop het college zich beroept, ook beschikbaar was. Dan konden we zelf lezen hoe het ongeveer zit.

Het eerste antwoord luidde, dat de vraag ‘uitstaat binnen de organisatie en dat antwoord op de vraag begin volgende week wordt verwacht’. Mooi. Het duurt nog wat langer, maar na een kleine herinnering van Liwwadders volgt een excuus voor het even uitblijven van een reactie. En dan komt de mededeling dat een collega heeft doorgegeven, dat “de benchmark vertrouwelijk is. Er kan een WOB-verzoek worden ingediend voor het inzien van de benchmark”.

We antwoorden hierop dat deze reactie ons verbaast. In de begroting wordt het rapport uitdrukkelijk genoemd ter onderbouwing van bepaalde opvattingen. Er staat niets over vertrouwelijkheid van het rapport. Bovendien zou het vanzelf moeten spreken dat controle van uitspraken, zoals in de begroting over de bedrijfsvoering gedaan, mogelijk is.

We informeren ook wie nu eigenlijk bepaald heeft dat dit rapport vertrouwelijk is. Op die vraag toen geen antwoord.

Foutje

Onze reactie blijft bij persvoorlichting enige tijd liggen. Tenslotte bellen we maar weer eens, en op die dag worden we echt blij. Want de dienstdoende medewerker van persvoorlichting meldt na enkele uren het volgende:

“Er is een fout gemaakt. Het rapport van Berenschot over de bedrijfsvoering zal later – in de loop van december – beschikbaar komen. Er is in zoverre een probleem, dat alleen de wethouder van financiën dit rapport kent. En bedrijfsvoering is een zaak van het gehele college. Eerst moet het college zich voltallig op de hoogte stellen.”

Op onze vraag of we een seintje kunnen krijgen als het zover is, wordt ons aangeraden toch vooral zelf weer op informatie uit te gaan. In elk geval wordt niet meer over vertrouwelijkheid gesproken. Een summiere mededeling van de fractie van de PvdA – tussentijds ook maar eens geraadpleegd – ging ook die kant op:

“We hebben begrepen dat het door u genoemde rapport in januari openbaar wordt gemaakt en zullen er dan kennis van nemen.”

Zo zie je hoe de PvdA alles uit de kast haalt om de media ruimhartig te informeren.

Het advies van persvoorlichting om in december nog maar weer eens te vragen volgen we gehoorzaam op. Op 18-12-2020 krijgen we het volgende bericht:

“Het college ziet vooralsnog geen aanleiding om de rapportage van Berenschot openbaar te maken, omdat het een interne rapportage is bedoeld voor de bedrijfsvoering“.

En daar staan we weer eens met ons goede gedrag. Meer dan twee maanden verder en terug bij af. Toch maar een beroep doen op de WOB? Misschien gaat de PvdA-fractie ons helpen? En anders moeten die twee professoren, die onder leiding van raadslid Marcel Visser (VVD) bezig zijn met het onderwerp “geheimhouding en vertrouwelijkheid’ binnen de gemeente Leeuwarden maar in actie komen. In die hoek is het erg stil momenteel. Dit is wel een leuke casus.

Hoeveel betalen we als burgers ten behoeve van het ambtelijk apparaat van de gemeente?

En dan zouden we niet mogen weten hoe het functioneert? De veelgeprezen transparantie (lees bijvoorbeeld het college-programma) is voor de zoveelste keer ver te zoeken.