Wim Pijbes: Journalisten, daar sol ik een beetje mee

(tekst op Facebook)

Vrienden. Ut was fandach de dach fan ‘e anekdotes. Ik nim jum met naar ut lânnelecke Museumcongres in oanze skouburch De Harmonie. Dat begon as fanouds met de mededeling dat ut wel erg fer is nyt? Su sprak spreekstalmeesteres Andrea van Pol op ut podium teugen allemaal meensen dy ut hele jaar op de gekste tieden de hele wereld overfliege. Koud hè, ontbrak noch net. Hoe laat bent u opgestaan? Kwart voor zes? Enfin, su un bekend columnist sêgge.

Foor de rest deed Andrea ut maar wat goëd. Na Andrea kwam Herman Pleij op ut podium. Hij had un anekdote over sien nicht Suze. Had dertech of veertech jaar in India woand en – nyt afleid deur de westerse fernieuwingen – allerlei details in haar hoofd opslagen (ut ging nou richting collectievorming). Suze wist alle ferjaardachen fan maar liefst zeventig neven en nichten op te noemen. Oek hun kwalen, diploma’s en andere feiten kon se moeiteloos opsomme (boodskap van Pleij: dur ken heel wat in ‘e hersenpan). Toen Suze over was in Nederland bleek tot ieders ferbijstering dat se oek noch detailleerd op de hoochte was fan de hele foetbalcompetisie, oek de ferrichtingen fan de Nederlaanse speulers in ut bútenland kon Suze oplepele. Onkontroleerbaar fansels. Dat hewwe je wel faker met die historisy. Oek oanze praamvaarders (amateur-historisy) kenne der in dy praam lustig op los lulle. Feul teugenspraak salle se nyt krije. Enfin.

In ‘e pauze liep in teugen Wim Pijbes an. Dat is de topdog fan ut hele spultsje. Pijbes, directeur fan ut Rijksmuseum in Amsterdam, had gien tiid foor disse ferslachgever. Ik bin oek gien Obama fansels. Fiif minuten kon der nyt fanaf. Ik moch één fraach stelle en kreech un politiek correct antwoord. Hy moest naar Saskia fan ut Fries Museum, sei hy (na een half uurtsje was hij weer terug). Later bleek hoe dat sat bij Pijbes. Gewoan deurlese.

Rik Vos was dur oek en Cees van ’t Veen – allebei oud-directeuren fan ut Fries Museum. Met Cees hew ik noch efen sproken. Hij woant nou in Berlijn en het un klein stulpke in Amsterdam. Hij werkt in Amersfoort en fliecht gewoan met oanze KLM op en del. Ja, Andrea van Pol, afstannen binne dur oek foor disse Liwwadder nyt echt meer. Cees sit twee keer in ‘e week op disse site om te kieken hoe ut echte nieuws in Liwwadden derútsiet. Der hoef je ut fliechtúg nyt foor te nimmen.

Ik had nyt sofeul sin om Wim Pijbes foor de tweede keer an sien jas te trekken, maar ut toefal was mij welgefallech. Pijbes bleek ’s middachs in un aparte workshop foor de fine fleur fan ut Museumcongres ut lobbywerk ut de doeken te doën. Ik dacht toen Pijbes met sien gefolg de trap opliep naar de hogere regionen fan de skouburg: dêr toffel ik maar efen achteran. So kwamen we in ut literaire saaltsje met de achterwand fan boeken terecht. Ik sat mooi op de eerste rij naast un beamer. Pijbes sag nyt dat ik der sat. De fine fleur sat achter mij.

Ut begon al mooi. De spreekstalmeester froech hoe Pijbes omging met kritiek. Gewoan waaie late. Nyt op reageere. Der binne altied journalisten, as se niks te doën hewwe, die op un gegeven moment sêgge: nou salle we dat museum efen anpakke. Gaan daar nyt op in, so sei hy. Stap niet in een vallend mes, sprak de man fan ut Ryksmuseum selffersekerd. Ik bepaal wat ik kwijt wil en aan wie. De fine fleur hong an sien lippen. Hy ferfolchde met un foorbeeld. Hy was fanemorchen noch in ‘e hal fan De Harmonie ansproken deur een journalist die fiif minuten fan siën tyd hewwe wu. Ik zei: nee. U mag mij één vraag stellen. Ut trof dat we fan ‘e spreekstalmeester meteen fraachen stelle mochten, dus dêr kwam ik achter de beamer fandaan. Pijbes bleef bij siën standpunt dat hy bepaalde in hoeverre hij ferantwoording af wu lêgge en an wie. De fine fleur hong noch gretiger an sien lippen. Se fonnen ut machtech. An de alom oprukkende transparantie, so bracht ik naarforen, had Pijbes gien boodschap. Dat wij met sien allen sien museum in ‘e benen houwe is mooi, maar der hoefde hij nyt te pas en te onpas ferantwoording over af te leggen. Nou su.

Efen later gaf Pijbes noch un mooi deurkijkje hoe hij de meeste journalisten in ‘e buse het. Hy kiest sien medium, pakt de rúmte dy hij krije ken en maakt gebrúk fan de slappe ruggen fan journalisten. Pijbes was der open in. Hij draaide der nyt omhene. Un man omringd deur macht. Un ferslachgefer fan ut Algemeen Dagblad froech hem een jaar na opening of der oek wat weest was dat hem teugenfiel. Pijbes sach so’n fraach al fan verre ankomen. Die rausch ik dan van tafel door te zeggen: bent u niet geïnteresseerd in onze toekomstplannen? Pijbes sach ut kwijl fan ‘e ferslaggever ut sien mondhoeken sijpele. Met un skriefgebaar gaf Pijbes de gretigheid fan ‘e AD-journalist an. Die ferfolgens de nieuwe uitbreidingsplannen – un primeur na sofeul gedonder rond ut Rijks – fan ut museum kon notere. Pijbes teugen de fine fleur: een museum heeft ALTIJD uitbreidingsplannen. Foordat ut de folgende morgen in ut AD ston belde hij noch wel efen sien foorsitter: niet skrikke as der morgen weer allemaal groate ferhalen in de kranten staan. Oek NRC’s hoofdredacteur Birgid Donker hat Pijbes an un touwtsje. Hy ferhaalde fan een akkefietsje met de Rotterdamse Cultuurraad over de Kunsthal. De saal sat met rooie oortsjes te lústeren naar wat Lodewijk XIV allemaal te fertellen had. Pijbes fertelde ut allemaal ingetogen. Je suden sêgge kenne: met inhouden passie.

Pijbes sat der oek un bitsje bij, so fan, wat ken mij nou overkomme. Hy noemde de groate evenementen fan forech jaar op: 1. Anouk op ut Songfestival, 2. de opening fan ut Rijksmuseum en 3. de kroaning fan Willem. Ut museum? Dat ben ik, so moesten Axel Rüger (Van Goghmuseum) en Karin van Gilst (Stedelijk Museum), die oek in dat saaltsje saten, wel toegefe.

In ‘e groate saal had Pijbes oek al fan sich spreke laten. Met un colleksie fan 1,1 miljoen objekten het hij oek wel recht fan spreken. Onder die colleksie sat oek nog een partij kachelplaten. Ik moest meteen an Gerard de stationskapper denke, oek dol op – in dit gefal marmerde kachelachterwanden en skoorsteenmantels. Fan Pijbes kenne Gerard de partij stalen straalplaten su ophale. Karin van Gils fan ut Stedelijk (95.000 objecten) had der oek nog een paar lëggen. Axel fan ut Van Gogh (400 skilderijen en 1000 tekeningen) hew ik dur nyt over hoard.

Nou vrienden, noch even in fogelvlucht enkele details. Ut gaat goéd met de musea (meer besoekers en meer geld in ut laatsje) – der stonnen maar liefst twee Audi’s ut de A8 klasse foor de deur fan de Harmonie en oanze eigen sonnekonegin Jannewietsje stapte ut un blindeerde Mercedes -. De musea mutte focusse (advies Kim Putter). De overheid mut út sichself stimulere (Kim Putter). Ut woard lobby wurdt bij ut Rijks niet brúkt, se noeme ut daar development. En hier sitte maar liefst 10 meensen (Pijbes). Je mutte frienden make foordat je se nodech hewwe (foor ut geld; Pijbes). Lústere is belangryker dan prate (Pijbes). Je mutte eigenleck op ut júste moment dingen sêgge teugen de júste meensen (foor ut geld; Pijbes). En over de saak Braun (een ruzie tussen musea Over Holland en ut Rijksmuseum in Amsterdam) wurdt nyt sproken (oek nyt as de foorsitter seit dat iedereen alles frage ken). Kommentaar gewoan over je heen late komme. Ut waait wel weer over (Pijbes). Je mutte de journalisten coiffere of in de woarden fan Pijpes: Je moet de pijplijn vullen met succesverhalen. Desnoods zeg je: dit schilderij hangt na tien jaar weer op zaal! Persbericht en kat in het bakkie. Smullen geblazen!

Lunch aanboaden deur de gemeente en ut diner deur de proveensie. Nou, benieuwd wat Maaike hierfan seit.

UPDATE: der binne un paar kleine saken wijzigd en toefoegd

Andries Veldman