PvdA moet boetekleed aantrekken

De PvdA moet het boetekleed aantrekken. Dat geeft aan: verdomd, ze hebben het in de gaten. Ze moeten met hun pis voor de dokter. Na Jopie zijn het regenten geworden.

Een zomeravondgesprek over de Partij van de Arbeid aan de stamtafel van hotel ’t Anker in Leeuwarden. Aan tafel:

– Jelmer Staal. ‘Ik zit in mijn derde periode als raadslid voor de PvdA in de gemeenteraad van Leeuwarden.’ Op zijn 13e werd hij lid door de opkomst van Pim Fortuyn (LPF). Aanvankelijk slapend. Nu actief. Staal werkt bij de gemeente Opsterland in het sociale domein.

– Meindert Schroor. Sociaal-geograaf. ‘Ik kom uit een rood nest. Ben coördinator geweest van de steunfractie van D66. Mar dat binne mien lui nyt.’ D66 is te weinig gemêleerd. Tot een jaar geleden was Schroor lid van de PvdA. ‘Ik heb opgezegd toen men zich veel te veel encanailleerde met de VVD. De sociale verzorgingsstaat wordt afgebroken.’ Bertus Mulder (oud-gedeputeerde) heeft hem gevraagd actief te worden. Een positie als gedeputeerde van cultuur behoorde zelfs tot de mogelijkheden. ‘Misschien had ik dat moeten doen.’

– Douwe Hoogland. Statenlid voor de PvdA. 40 jaar boer. ‘Als je kritiek hebt moet je je juist actief opstellen.’ Werd geraakt door oud-gedeputeerde Anita Andriesen. Zit in de kandidaatstellingscommissie voor nieuwe kamerleden voor de Tweede Kamerverkiezingen die in 2017 worden gehouden. Is met Sicko Heldoorn afgevaardigde in deze commissie voor Friesland. Hoe kom je in zo’n commissie, vraagt Luuk Inberg. Hoogland: ‘We zijn gevraagd door Felix Rottenberg.’ Gemompel en kritiek aan tafel over de keuze voor Rottenberg en de aanwijzing van kandidaten. Inberg: ‘Ik vind dat een partij hier open over hoort te spreken.’

– Evert Kramer. Archeoloog. ‘Bij ons thuis in Groningen lazen we het Vrije Volk. Die krant is allang verdwenen.’ Er is meer verdwenen. Waarom floreert het Fries Natuurmuseum en is dat museum in Groningen opgeheven? Kramer: ‘Interessant.’ Ook Kramer heeft kritiek op de keuze voor Rottenberg. ‘Waarom schuif je nou die man naar voren? Hij had moeten zien dat het fout ging, maar hij zag het niet.’ Was als archeoloog verbonden aan het Fries Museum. Was daar één van de twee leden van een vakbond. ‘Ik ben nooit lid geweest van de PvdA, maar wel sympathisant. Tot bijna huwelijkse crises aan toe. Mijn vrouw is overtuigd VVD’ster.’

– Sip Kooistra. Voormalig lid van de directie van zorgverzekeraar De Friesland. ‘Toen Kok de ideologische veren van de partij afschudde begon ik te twijfelen. Toen direct de belastingherziening werd ingevoerd met voordelige uitkomst voor de VVD heb ik mijn lidmaatschap opgezegd.’ Zat ooit in het Ombudsmanteam van de PvdA, samen met Ernst Janssen (nu directeur welzijnskoepel Wellzo).

– Harry Stinis. Zestig jaar lid van de PvdA. Inspirator van de seniorenclub van de Leeuwarder afdeling. Zat een korte periode in de gemeenteraad (na het opstappen van wethouder Hermien de Haan). Noemt zichzelf ‘kritisch lid.’ Aanbevelingen worden niet altijd in dank afgenomen. Dit geldt tevens voor het partijbureau in Amsterdam. ‘Pure arrogantie die nergens is op gebaseerd.’

– Luuk Inberg. Gepensioneerd provinciaal ambtenaar. Was actief in de Vietnambeweging. ‘Den Uyl sprak mij aan. Zijn beginselen zijn achter de horizon verdwenen. Wethouder of gedeputeerde lijkt het hoogste doel te zijn van de partij. Was ambtenaar voor diverse gedeputeerden. Heeft goede herinneringen aan niet-PvdA-gedeputeerden. ‘Die waren veel vlotter.’ Kritiek op de verwevendheid van de macht. ‘Je moet altijd een scheiding aanbrengen tussen de professionele uitvoering van je werkzaamheden en je ambities op ander terrein. Wat ik, en dat is al lange tijd aan de gang, zie gebeuren is ongehoord. Je zou de partij hierop eens moeten doorlichten. Die verwevenheid is ongezond en slecht voor een goed functionerende partij.

Aanleiding: twee fietstochten door Leeuwarden. In het voorjaar fietste Liwwadders.nl door de stad met fractievoorzitter Tamara Bok om haar om enkele merkwaardige zaken te wijzen. Daarna luidde haar advies: fiets nou eens met Jelmer Staal door de stad. Hij vertelt je alles over sportvoorzieningen. Na deze fietstocht op 27 juni jl.kwam het verzoek: kan Liwwadders niet een paar (oud) PvdA’ers om de tafel zetten om te horen wat er allemaal aan ons mankeert? Dat was zo geregeld. In no time meldden zich vijf (oud) PvdA’ers. Jelmer nam statenlid Hoogland mee naar hotel ’t Anker.

Meindert: ‘De partij is losgezongen van haar doelstellingen. Even de geschiedenis. We hebben als partij altijd gezegd: wat er ook gebeurt, de nutsbedrijven moeten staatsbedrijven blijven. Dat is van ons allemaal. En wat zie je bij de posterijen? Geprivatiseerd! We hadden postboden met een eerlijk salaris. Nu hebben we vier arme sloebers die achter elkaar aan post bezorgen voor een hongerloon. Daar ben ik woest en razend over. Dat heeft de PvdA over z’n kant laten gaan.’

Sip: ‘Dit, wat Meindert zegt, speelt voor ons een grote rol.’

Jelmer: ‘We hebben de poort opengezet naar liberalisering. Nu zien we de gevolgen. Hier ben ik ook niet blij mee. De flexibilisering was de olifant in de maker. Wij dachten lang: dat is iets voor de werkgevers, maar zagen niet dat heel veel zzp’ers hiermee te maken zouden krijgen. We zagen niet dat dit zou gelden voor een heel grote groep.’

Meindert: ‘Er is te lang niet geluisterd met mensen met noden. Dat kun je de sociaal democratie aanrekenen.’

Meindert Schroor maakt duidelijk dat er veel armoede zit bij groepen waarvan je het niet dacht dat zij het zo slecht hebben. Hij komt met voorbeelden uit de praktijk uit zijn woonwijk Camminghaburen. Volgens Schroor worden de problemen door de direct betrokkenen (kerk De Schakel wordt genoemd) weggewuifd. Men ziet het niet en denkt dan dat het er ook niet is. Armoede komt niet meer in de kerk, of waar dan ook. Armoede verstopt zich. Armoede schaamt zich. Armoede betekent vernedering. Hoogland noemt in dit verband de onzichtbare armoede van het midden- en kleinbedrijf. Het bedrijfspand als pensioen is niet waardevast gebleken.

Luuk: ‘Los van eigen ervaringen is het van belang hoe een partij hierop reageert. Noem Culturele Hoofdstad, dat is ons opgelegd. Als alle besluiten al zijn genomen wordt het aan de leden van de partij voorgelegd. Waar is het debat hierover? Dat wordt afgehouden. Pas veel later mogen de leden er nog iets van vinden.’

Meindert: ‘Dat is geen inspraak, maar naspraak.’

Luuk: ‘Wanneer je tijdig bezwaar maakt wordt dit niet opgepikt. Ik zit nu ook al weer maanden op een antwoord van partijsecretaris Anne Zijlstra te wachten.’

Douwe Hoogland wijst op de veranderende maatschappij met snelle communicatie. ‘De snelheid is nu 1000 keer hoger.’ Vroeger stonden we op de zeepkist. We moeten er wel mee dealen, aldus het statenlid. Hoe krijgen we debat en hoor en wederhoor weer op de agenda? Ook brengt hij het onderwijs ter sprake. ‘Iedereen kan nu studeren.’

De tafel: ‘Daar zijn we ook blij mee.’

Douwe Hoogland constateert dat het oppositievoeren in de staten nog niet meevalt. ‘We hebben per motie voorgesteld om het uitzendpersoneel van de provincie (schoonmakers, catering en portiers) weer in vaste dienst te nemen. We kregen het niet voorelkaar. (de tafel verzuimt te vragen waarom dit voorstel niet werd gedaan met eigen gedeputeerden aan het roer). We zitten in de oppositie en we worden nu vier jaar monddood gemaakt.’

De stamtafel houdt zich in.

Douwe: ‘Het is een dynamische tijd.’

Meindert: ‘1933 was ook een dynamische tijd. Eigenlijk zitten we in dezelfde idiote situatie.’

Harry: ‘Toen zaten we ook in de oppositie en werd het Plan van de Arbeid gerealiseerd.’

Douwe: ‘De tweedeling verontrust mij nog het meest. De partij praat te weinig over mensen in de knel.’

Luuk: ‘Sinds 1947 is de PvdA in Leeuwarden altijd de baas geweest. De armoede is in die gehele periode altijd gelijk gebleven. Voorheen leidde het middel tot een doel. Nu is besturen het doel geworden. Waar is de beweging in de PvdA tegen Dijsselbloem die tegen de Grieken roept: verkoop je havens en je eilanden maar. Dat gaat toch veel te ver? Daar moet de PvdA toch iets van zeggen?’

Jelmer: ‘Laten we vanavond een brief opstellen. PvdA-sympathisanten, vanavond bijeen in hotel ’t Anker, verklaren….. Moeten we doen.’

Luuk: ‘De PvdA heeft aan deze stemmingmakerij volop aan meegedaan. Ik ben het eens met de brief.’

Sip: ‘Denk je dat we daarmee weer stemmers trekken?’

Luuk: ‘Nee, maar het moet een signaal zijn in een totaal andere aanpak.’

Douwe: ‘Ik ben teleurgesteld in de kiezer.’

Dip: ‘Die heeft toch altijd gelijk?’

Douwe: ‘Griekenland kan ik niet overzien. We moeten kijken naar wat mogelijk is in eigen land.’

Evert: ‘Je moet weten waar de partij voor staat. Een beginselverklaring heeft mijn brievenbus niet bereikt.’

Harry: ‘We moeten al praten als Brugman om informatie op papier te behouden. Nog maar twee keer per jaar komt ons afdelingsblad (De Rode Peper, sinds 1980) met grote moeite uit. Er is nu ook al kritiek op de vergoeding van de koeken die we bij de senioren uitdelen.’

Douwe Hoogland brengt de communicatie opnieuw ter sprake. De suggestie gaat over tafel dat die communicatie eigenlijk gevoerd zou moeten worden in een goede krant. De tafel heeft heimwee naar een goede Leeuwarder Courant en werpt een krant die volop ruimte geeft aan de pr-managers, bijvoorbeeld van politieke partijen, verre van zich. Men vindt dat de eigen partij journalistiek steviger aangepakt had moeten worden.

Meindert: ‘De PvdA moet het boetekleed aantrekken. Dat geeft aan: verdomd, ze hebben het in de gaten.’

Sip: ‘Dat wordt een hele opsomming. Het kan niet zo moeilijk zijn een hele waslijst te presenteren.’

Meindert: ‘De partij moet met het pis voor de dokter. Daarna kun je verder. Mensen zijn over het algemeen vergevingsgezind.’

De tafel reageert instemmend.

Meindert: ‘We zijn door de PVV afgestraft. Nu boete en dan: We pakken de boel weer terug.’

Jelmer: ‘We hebben als partij nu juist gezegd: niet weer een rapport. Het beeld van Pechtold met zijn notities was sprekend. Jaag er een nietje doorheen, zei hij. Prachtig.’

Luuk: ‘Waar het mij omgaat is dat we ons als partij niet houden aan de uitkomsten van die rapporten die in het verleden zijn opgesteld. Daar zou jij, Jelmer, op moeten wijzen. Ik wacht nu al weer twee maanden op antwoord van Anne Zijlstra. Het vervelende is nu juist dat als je iets vraagt er geen antwoord komt. Er wordt ook geen ‘nee’ gezegd, er wordt niks gezegd!’

De SP komt ter sprake. Moeten we een verbond mee sluiten. Maar ze zullen wel niet willen nu het zo slecht met de PvdA gaat. Toch moet er volgens de tafel een links blok komen (Littenseradiel wordt als voorbeeld genoemd). Ja, een links blok. Net als Anne Vondeling initieerde met de Vrijzinnige Bond. Er moet naar de toekomst na 2017 worden gekeken. De term Out of the box gaat over de stamtafel waar de Telegraaf met de chocoladeletterkop Chaos ligt.

Bij Out of the box wordt meteen gedacht aan het basisinkomen en aan, daar is ie weer: Culturele Hoofdstad 2018.

Meindert: ‘Bij Culturele Hoofdstad zou leidend moeten zijn: wat betekenen wij voor Europa. Ik zie mooie projecten, maar ik zie nog meer projecten waarbij ik denk: wat heeft dit met Friesland te maken? Ik zie dit fout gaan. Culturele Hoofdstad is gekaapt door een aantal clubs in de Blokhuispoort. Ik zie een grauwsluier; algehele amnesie.’

Jelmer: ‘Wij willen een experiment met een basisinkomen.’

Sip: ‘Bewoners van Heechterp die afhankelijk zijn van een pgb stemmen never nooit niet op de PvdA. Staatssecretaris Van Rijn is al voor de zesde keer naar de kamer teruggeroepen om zijn beleid te verdedigen.’

Meindert: ‘Dat pleit voor een totaal nieuwe aanpak. Maar regeer je met de VVD dan betekent dit politieke zelfmoord.’

Luuk: ‘Ik kan dat basisinkomen niet geheel overzien. Maar wat moet je met je initiatief als wethouder Ekhart (PvdA) zo’n idee onmiddellijk afschiet met de woorden: dat doen we niet want veel te duur?’

Of het nu goed of slecht gaat in Leeuwarden, het sociale domein is veel te groot. Werkgelegenheid is stabiel of loopt terug (over welke periode je het meet). PvdA’er René Cuperus (Wiardi Beckmanstichting) constateerde enkele jaren geleden tijdens een debat in de debatcentrum De Bres dat de werkloosheid met de PvdA aan de macht in Leeuwarden nog altijd veel te hoog is. Wat heeft de PvdA al die tijd gedaan? Harry Stinis: ‘Hij sloeg de spijker op zijn kop.’ Meindert Schroor: ‘Ik  heb onderzoek gedaan. We waren ooit rijk. Ut het ooit wat weest, en ut mut weer wat wudde. Je kunt de politici niet alles verwijten.’

Luuk: ‘Toch vraag ik mij af: moet je als partij nou trots zijn op 200 medewerkers in de sociale wijkteams? Wat lossen die nou op? Die zijn bezig met pleisters plakken.’

Jelmer brengt de 1000 banen ter sprake die het Leeuwarder college wil realiseren. De stamtafel komt bijna los van de grond. Men zegt: doe eens wat anders! Stop met het noordelijke samenwerkingsverband (SNN). Zoek samenwerking met Noord Holland, mogelijk veel lucratiever dan met de samenspannende provincies Groningen en Drenthe. Luuk: ‘Iedereen weet dat het Samenwerkingsverband ons nauwelijks iets oplevert. Niemand zegt hier iets van.’ Meindert: ‘Klopt. Ik ben vorig jaar gepromoveerd op Groningen.’ Evert: ‘Jacob Dirks zag het al in de negentiende eeuw. Die had het toen al over een spoorlijn tussen Harlingen en Bremen en hij wilde ten strijde trekken tegen de arrogantie van Groningen en Drenthe die de Leeuwarder rechtbank wilden kapen. Dan hebben we het over de tweede helft van 1800! Niks nieuws onder de zon. Als je dat nu ziet dan zakt je broek toch af?’

Hoe gaan jullie dit nu verder organiseren, klinkt het over de tafel.

Meindert geeft meteen nog een suggestie: ‘Eerst mut ut dooie hout derút. Daarna een bestand opmaken wat er fout is gegaan. Zeg hardop: Wij zijn verantwoordelijk dat de PVV zo groot is geworden.’

Harry: ‘En de SP.’

Meindert: ‘Dat vind ik minder erg. De hoofdlijn moet zijn: tegen de tweedeling. We moeten net als Wilders zeggen: dat regelen wij. Van belang is authenticiteit. Authenticiteit bij geloofwaardige mensen. Wie heeft het nog over het algemeen belang? Daar hoor je niks meer over. Dat moet terug.’

De tafel vindt dat er ook geduld moet worden betracht. Sip: ‘Niet de focus op 2017 (nieuwe verkiezingen), maar meer nog op de periode hierna.’ Meindert: ‘Daar moet onze Albert Schwarzenegger (Jelmer Staal) voor zorgen. Eerst moet een hele kleilaag worden weggewerkt.’ Wie zet nou Hans Konst op de lijst? Jelmer: ‘Daar snap ik ook niks van. Het zal een prima dokter zijn.’

Sip: ‘En zorg meteen voor een sociale dekking voor al die zzp’ers.’

Tafel: Wanneer zitten we hier weer?

Andries Veldman