Organisatie Culturele Hoofdstad met extra miljoenen onder curatele

Stichting CH 2018 onder curatele gesteld maar wel extra miljoenen

De organisatie van Culturele Hoofdstad is onder curatele gesteld van de gemeente en provincie. Al mogen we dit zo niet zeggen, aldus gedeputeerde Poepjes (CDA) op de zeer druk bezochte persconferentie vanmiddag in het provinciehuis in Leeuwarden. De journalisten stelden vele (zeer) kritische vragen.

Lieven Bertels
Waarom is algemeen en artistiek directeur Lieven Bertels niet aanwezig? Zijn vervanger financieel directeur John Bonnema gaf aan dat Bertels in Frankrijk was om de contracten voor de Giant Steps (grote poppen) te tekenen. Vreemd genoeg gaf gedeputeerde Poepjes aan dat de extra middelen voor dit project nog goedgekeurd moeten worden door gemeenteraad van Leeuwarden en de provinciale staten. En dan alvast tekenen? Op zijn minst een vreemde volgorde.

5 tot 7 miljoen
Vanmiddag werd duidelijk dat de provincie en de gemeente Leeuwarden de regie uit handen nemen van de organiserende stichting. Daarnaast komt er een extra financiële injectie voor CH 2018 om het festijn te redden. Ondanks de vele vragen ter verduidelijking van het persbericht, roepen de financiën en de extra injectie nog steeds verwarring op. Het gaat om 5 tot 7 miljoen euro extra. Hoppa, daar gaan we weer: al met al steken de gemeente en de provincie opgeteld wel 35 miljoen euro in dit mienskipsfestijn. Dat is exclusief verborgen kosten zoals inzet personeel, veiligheidsmaatregelen en dergelijke. Ook is niet inzichtelijk hoeveel garanties er zijn afgegeven. Dit kan een groot risico betekenen met de mogelijkheid dat er vroeg of laat diverse lijken uit de kast komen rollen. De kater komt in 2019 wel. Wethouder Feitsma (PvdA), vanmiddag ook present, blijft dat echter steevast ‘de legacy’ noemen. Er zijn kinderen die hun erfenis weigeren in ontvangst te nemen.

Sponsors
Zo vraagt de marketing opnieuw 875.000 euro extra. Vreemd, want met marketing moet je juist het geld verdienen. Maar dat is nu precies het probleem, aldus John Bonnema. De sponsorinkomsten vallen danig tegen, maar het komt volgens gedeputeerde Poepjes allemaal goed: op de rijdende trein springen straks extra sponsoren nu de overheid zich extra heeft gecommitteerd. Gelooft u nog steeds dat de sponsors in de rij staan? Welke sponsor haakt nog aan in de wetenschap dat de overheid als het er op aan komt toch wel de beurs trekt? Die zwaait vrolijk naar de trein die voorbij gaat.

Wankel
Heel opmerkelijk was de mededeling van gedeputeerde Poepjes dat het rapport van een externe controller aan het licht heeft gebracht dat de financiële basis van de stichting wankel is. Dit noopt tot actie bij onze bestuurders. Vermeldenswaard is ook dat de provincie het omstreden 11-fonteinenproject in de elf Friese steden (budget meer dan 5 miljoen euro) volledig naar zich toe trekt. De vraag of de kosten van het onderhoud van de fonteinen (de legacy) daarmee ook voor rekening komen van de provincie, bracht de gedeputeerde in verwarring. Koste wat kost moeten de fonteinen voor eind 2017 gebouwd zijn, aldus Poepjes. Op dit project mag volgens haar absoluut niet beknibbeld worden. Wat nu als er juridische procedures en bezwaarschriften aanhangig worden gemaakt door verontruste burgers omdat de openbare ruimte wordt aangetast? Gedeputeerde Poepjes prees de Nederlandse rechtsstaat maar dat zou de tijdige realisatie van het fonteinenproject niet in de weg mogen staan.

Tot slot: de persconferentie vanmiddag kon wel eens onbedoeld de eerste voorstelling zijn geweest van CH 2018 zonder dat de deelnemers in de gaten hadden dat ze meespeelden. Het was een mooi stukje toneel met een piekfijn ogende gedeputeerde Poepjes in de hoofdrol.

Voor de liefhebber hierna een kleine historische terugblik om zaken in het juist perspectief te plaatsen.

Er heerst in het bestuurlijke en in het culturele veld grote ontevredenheid over de gang van zaken. Gedeputeerde Sietske Poepjes (CDA), verantwoordelijk voor het culturele festijn dat volgend jaar in Friesland moet losbarsten, biechtte in een persoonlijk verhaal bij Tresoar (december 2016) al op dat ze ‘nog nooit zoveel kift heeft meegemaakt als bij bestuurders in het culturele veld’. De gedeputeerde in Tresoar: ‘In het café in Makkum (Poepjes’ woonplaats) beschouwen ze het gedoe rond Culturele Hoofdstad als gekte.’

Friesland op de kaart

Het is de bestuurders van provincie en gemeente (wethouder Sjoerd Feitsma) alles aan gelegen om de organisatie vlekkeloos te laten verlopen. Friesland moet op de kaart. Maar na drie jaar vergaderen – de titel werd in september 2013 binnengesleept – lijken diverse hobbels onoverbrugbaar en is de kritiek geenszins verstomd. Er lijkt nu sprake te zijn van een vlucht naar voren. Wethouder Sjoerd Feitsma (PvdA) kan het zich niet veroorloven om tijdens de naderende gemeenteraadsverkiezingen in november het project in de modder te zien verdwijnen. Veel gezichtsbepalende figuren zijn inmiddels vertrokken: Jannewietske de Vries (gedeputeerde), Ton F. van Dijk (ceo), Paul Visschedijk (kwartiermaker), Henk Keizer (kwartiermaker), Siem Jansen (kwartiermaker), Klaas Dijkstra (pr-man), Ingrid Wagenaar (PvdA-statenlid; beroemde uitspraak: no net meer eamelje oer jild; nu niet meer over geld zeuren).

Mienskip

Ton F. van Dijk, een van de leiders van Culturele Hoofdstad, meldde onlangs vanaf zijn ziekbed dat van het overkoepelende beeld dat de gemeenschap het festijn moet dragen (De Mienskip) weinig terechtkomt. Die Mienskip bestaat gewoonweg niet, aldus Van Dijk. Wat er wel heerst, is een veld van kibbelende en strijdende productiemaatschappijtjes die allemaal een graantje uit de ruif willen meepikken en de uitvoerende artiesten hieraan ondergeschikt maken. Corina van Eijk van Opera Spanga is een van die artiesten die voor een appel en een ei mag optreden. Zij liet onlangs in de Leeuwarder Courant weten dat dat zij hoort bij het legioen ‘grote sukkels’ die als sluitpost op de begroting fungeren. ‘Wij rijden in barrels’, aldus Van Eijk.

Media

Waar de miljoenen die inmiddels in het project zijn gestoken zijn gebleven is niet precies bekend. Maar talloze ‘culturele ondernemers’ en mediabedrijven dringen om voorrang. Mediabedrijven als Leeuwarder Courant, Friesch Dagblad en Omrop Fryslân hebben zich in de organisatie ingekocht en verlenen publicitaire diensten. Verslaggevers zijn vrijgemaakt om Culturele Hoofdstad in het zonnetje te zetten.

Amateurkunstenaars

Kritiek van organisaties en particulieren wordt door de organisatie van Culturele Hoofdstad steevast weggewuifd: dat hoort er nu eenmaal bij. Hoteleigenaren vinden dat de organisatie te laat komt met de programmering. In tijdschrift De Moanne klagen de amateurkunstenaars. Begin dit jaar werd het budget naar beneden bijgesteld. De financiële man van de organisatie heeft meerdere maken verklaard dat de kas moet kloppen, dan maar minder producties.

Jos Thie

Op die producties zelf komt meer en meer kritiek. Wat het evenement Met De Grote Poppen met Friesland te maken heeft, is voor velen een raadsel. Ook het project Under de Toer van Bouke Oldenhof en Jos Thie (32 verhalen in kerken) kreeg deze week kritiek te verduren. Voor de deelnemers zou er slechts 1250 euro per kerk beschikbaar zijn.