Hilde Tjeerdema (D66) is goednieuwsshow zat – Relatie tussen college en raad kraakt – ‘We zijn in therapie’

Steeds meer Leeuwarder politieke partijen zijn de macht van de PvdA zat. Ze vinden dat er een eind moet komen aan achterbakse politieke spelletjes. De fracties zijn de goednieuwsshow van het PvdA/CDA/PAL/GroenLinks-college beu. Eerder stelde Gemeentebelangen Leeuwarden de macht van de PvdA aan de orde. Nu is het D66 die de gang van zaken in Leeuwarden op diverse dossiers ver beneden peil vindt. 

Machinaties

De Leeuwarder Partij van de Arbeid vindt het vanzelfsprekend dat zij bepaalt wat er in Leeuwarden gebeurt. Als het niet linksom lukt, dan rechtsom. De PvdA is met aanhangers in het ambtelijk apparaat gewend geraakt aan hun machtspositie en zij vinden de inbreng van andere partijen van minder belang. Hilde Tjeerdema, fractievoorzitter van D66 in de Leeuwarder gemeenteraad, vindt dat de macht van de PvdA doorbroken moet worden. ‘We hopen dat de PvdA bij de verkiezingen in november wat kleiner wordt.’ Tjeerdema ergert zich in toenemende mate aan de machinaties en de spelletjes die er achter de schermen worden gespeeld. Het experiment Politiek Podium dat in de plaats kwam van de commissievergaderingen noemt ze mislukt. Wijlen Hans van Mierlo, oprichter van D66, zei het al in 1966: het systeem is vastgelopen.

Gekonkel

De één-tweetjes tussen partijen die vertegenwoordigd zijn in zowel de colleges van Leeuwarden als in provinciale staten zijn de Leeuwarder politica een doorn in het oog. Ze zijn ontregelend voor een onafhankelijk, inhoudelijk politiek debat. ‘Het is frustrerend’, aldus Tjeerdema. Ze vindt het gekonkel achter de schermen een aantasting van de democratische spelregels. In het café van Coffee Central in de bibliotheek van Leeuwarden spuit ze haar kritiek.

Fietstunnel

‘Dat de aanleg van de fietstunnel onder de spoorovergang in de Schrans is mislukt, komt door pure onwil van wethouder Koster (CDA).’ Ze vindt dat de CDA-fractie kritiekloos meegaat met de wethouders. Ook al worden er miljoenen verspeeld. ‘CDA-woordvoerder Marisha van Hulzen heeft nog nooit niet de wethouder gevolgd.’ Volgens Tjeerdema gooide wethouder Koster het op een akkoordje met haar collega-bestuurder gedeputeerde Sietske Poepjes (CDA). ‘Poepjes wilde, het was verkiezingstijd, een onderdoorgang onder het spoor bij Hurdegaryp. Dat heeft ze voor elkaar gekregen dankzij de hulp van Thea Koster.’ Dat heeft weinig meer te maken met de zaak waarover het zou moeten gaan, vindt Tjeerdema. ‘Het gaat hier om veiligheid. Terwijl de Schrans de drukste overgang is in het hele traject tussen Leeuwarden en Groningen liet Koster uit politieke motieven Hurdegaryp voor gaan.’ De burgers waarom het draait tellen even niet mee. Daarmee werd het klaarliggende geld (ESGL-geld) voor Leeuwarden van 5 miljoen euro verspeeld. Tjeerdema: ‘Thea Koster heeft dit laten liggen en weggegeven.’ Goede plannen krijgen zo geen kans door politieke spelletjes. ‘Architect Vegter had onlangs een goed voorstel voor de oplossing van dit verkeersknooppunt. Dit wordt een verkiezingspunt.’

Spelletjes

Ook bij de mogelijke komst van het aanleggen van een volledig nieuwe vaarverbinding door het Nieuwe Kanaal (Emmakade) in Leeuwarden, met bijbehorende beweegbare Prins Hendrikbrug, zijn, volgens Hilde Tjeerdema politieke spelletjes gespeeld. Opnieuw was Thea Koster, die tegen dit plan is, hierbij een van de intriganten. ‘Dan belt Koster naar Poepjes met de vraag of ze een briefje kan schrijven dat een hoofdvaarroute door de stad ongwenst is vanuit de provinciale optiek. Dat gebeurt dan ook.’

Europaplein

De gang van zaken rond de verbouw van het Europaplein vindt Tjeerdema een voorbeeld van hoe je niet met je burgers om hoort te gaan. Alles werd hier uit de kast gehaald om alternatieven aangedragen door burgers te omzeilen en het oorspronkelijke plan door te voeren. Belanghebbenden keerden zich openlijk af van het politieke gedoe. Ambtenaren werden van hun taak ontheven en de burgemeester werd in stelling gebracht om het plein te realiseren. Tjeerdema betitelt de gang van zaken als: ‘Pervers. Er zijn meer knelpunten dan alleen het Europaplein. Die hadden wij graag op een rij gezet. Daarna maak je keuzes.’ Ander punt dat vervuilend werkt tijdens discussies is de co-financiering van andere bestuurslagen. Regelmatig wordt geschermd met co-financiering die zou vervallen wanneer er niet op tijd wordt doorgepakt. ‘Dan worden er achter de schermen weer één-tweetjes gespeeld om de druk op te voeren.’

Politiek Podium

De controlerende raadsleden hebben het nakijken en raken steeds vaker gefrustreerd door de gang van zaken. Het oppositionele geluid slaagt er onvoldoende in een vuist maken. De PvdA komt hierdoor te vaak als ongewenst winnaar uit de bus, vindt Tjeerdema. Klachten die door de fractievoorzitters tijdens het presidium (vergadering van fractievoorzitters met de burgemeester) aan de orde worden gesteld hebben tot op heden niet geleid tot aantoonbare verbeteringen. Wel is er dit voorjaar een rapport verschenen over het functioneren van het experiment Politiek Podium, het nieuwe vergadercircus dat in plaats kwam van de commissies waarin de richting werd bepaald. Uit dit rapport, dat nog niet in openbaarheid is besproken, valt één duidelijke conclusie te trekken: experiment mislukt. Griffier Felix van Beek heeft inmiddels zijn conclusies getrokken. Tjeerdema zegt hierover: ‘De rol van het college verandert en daar moeten de collegeleden, maar ook de raad aan wennen. We hebben gezegd dat we niet terug willen naar het oude systeem, dan zul je het nieuwe moeten verbeteren. De kiezer wordt nu slecht geïnformeerd. Journalisten moeten meer vragen stellen. De bedoeling was om los van de politieke agenda onderwerpen ter bespreking aan te bieden.’ In het rapport staat dat geen enkel doel is gehaald. Hoe nu? Tjeerdema: ‘We zijn in therapie. Raad en college.’

Friesch Koffiehuis

Over allerlei concrete zaken is Tjeerdema slecht te spreken. Of het nu gaat om de verhuizing, verbouw en financiering van de openbare bibliotheek, het ondoorzichtige 1000-banenplan van wethouder Henk Deinum (PvdA) of over de constructie rond het opknappen van het Friesch Koffiehuis; Tjeerdema constateert in al deze gevallen een ongewenste doorzettingsmacht van de lokale PvdA die gepaard gaat met veel wensdenken, hoge kosten en minimale inbreng van opposanten van welke kleur dan ook.

Rekenkamer

Bij de genoemde voorbeelden wordt keer op keer positief gerekend en veel kosten doorgeschoven naar komende generaties. ‘In het rapport dat de Rekenkamer heeft uitgebracht over de afwikkeling van het kunstencentrum Parnas staat duidelijk vermeld dat er door het college een zeer gunstige voorstelling van zaken is geschetst die geen recht doet aan de waarheid. Tegenvallers zijn niet meegerekend en er is geen politiek debat gevoerd over het opheffen van Parnas.’ Volgens Tjeerdema vindt nu ongeveer hetzelfde plaats met de verhuizing van de openbare bibliotheek van het Beursgebouw naar de Blokhuispoort. ‘Het college juicht over de subsidieverlaging en zegt: we krijgen een mooie nieuwe bibliotheek tegen lagere kosten, maar schuift de rekening door naar de toekomst in de vorm van een akkoord met eigenaar Boei van de Blokhuispoort. Deinum zegt: we zitten er gratis.’ Gratis bestaat niet, aldus Tjeerdema. Altijd krijgt iemand de rekening gepresenteerd. Overigens had Tjeerdema graag gezien dat het Beursgebouw door de nieuwe gebruiker Rijks Universiteit Groningen was gekocht in plaats van gehuurd. ‘Dan pas toon je commitment met je nieuwe opleiding.’

Lomp

D66 had liever gezien dat de bibliotheek was ondergebracht in het project Lân fan Taal (onderdeel van Tresoar) waarvoor nu een groot gebouw wordt ontwikkeld op het Oldehoofsterkerkhof. Opnieuw staan hier de burger en de gebruiker buiten spel. Opnieuw wordt een beeldbepalend pand gebouwd zonder politiek debat. ‘Wethouder Deinum houdt de raad er buiten. Als hij dat wettelijk kan doen, dan doet hij dat. Op dit punt kun je ook geen motie van wantrouwen aannemen. Deinum is gewoon lomp. Zo’n motie had beter gekund bij wethouder Andries Ekhart (ook PvdA) die informatie achter hield.’

1000-banenplan

Ook van het 1000-banenplan van wethouder Deinum, dat nu onder de loep wordt genomen door de Rekenkamer, krijgt Tjeerdema jeuk. ‘We krijgen alleen het goede nieuws te horen. Deinum rekent alles mee, je kunt het zo gek niet bedenken. Dat maakt het hilarisch.’ Niemand, inclusief de wethouder zelf, weet hoe die banen geteld worden. Het is vooral een marketinginstrument dat door de PvdA-reclameboys, dol op oncontroleerbare cijfers, tijdens de verkiezingen is ingestoken. ‘Wat we wel weten is dat Deinum alle gesubsidieerde banen onder dit plan schuift. Zelfs banen waarvan hij zegt dat die mogelijk verloren zouden zijn gegaan wanneer het college niet had ingegrepen. De Leeuwarder Blikfabriek en een ING-afdeling zijn hiervan voorbeelden. Maar over de banen die stilletjes in de financiële sector en bij de zorgverzekeraar bij bosjes verdwijnen hoor ik hem niet. Dat gaat een interessant rapport worden.’

Jan Atze Nicolai

Op Jan Atze Nicolai wordt aan tafel stevige kritiek geleverd. De nieuwe fractieleider van collegepartij PAL/GroenLinks schrijft regelmatig hemelbestormende stukken in diverse kranten maar wanneer hij met het water voor de dokter moet geeft hij niet thuis. Nicolai liet het afweten in het debat over de perikelen rond werkvoorziening Caparis. De eenmansfractie van Verenigd Links haalde de kolen uit het vuur. Tjeerdema berustend: ‘Het is aan hem dat hij het conflict met zijn wethouder niet aanging.’

D66 telt in Leeuwarden 130 leden.

Hilde Tjeerdema geeft les aan de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en hoopt volgend voorjaar te promoveren.

Redactie Liwwadders.nl