Het cadeau van Henk voor Jannewietske

Liwwadders.nl dook voor u de kelder in. Met de kelder bedoelen we de gloednieuwe parkeergarage Oosterstraat, ingeklemd tussen de Tweebaksmarkt en de Gedempte Keizersgracht. De 250 parkeerplaatsen in deze parkeerkelder, die eind 2014 werd opgeleverd, is op werkdagen exclusief bestemd voor de auto’s van de ambtenaren, bestuurders en politici van het provinciehuis Fryslân.

Hoe zit het nu met het bezoek aan de kelder. Wordt de kelder optimaal benut? Op verschillende dagen en tijdstippen hebben we in december, januari en februari vele waarnemingen ter plaatse uitgevoerd. De steekproef die we hebben uitgevoerd is gebaseerd op het ritme van de ambtenaren, dat wil zeggen: tussen 10 en 15 uur, niet op woensdag- en vrijdagmiddag en niet tijdens schoolvakanties.

Zo stond dinsdag 17 februari stonden direct links om de hoek bij de ingang na de afdaling twee limousines van de provincie Fryslân stonden twee chauffeurs driftig te poetsen en stofzuigen. Onze commissaris en gedeputeerden moeten uiteraard pico bello vervoerd worden. Voor de rest waren er geen ambtenaren in de kelder te vinden. Afdalend (lopend) kunnen we zeggen dat de kelder gerekend kan worden tot het neusje van de zalm van parkeerkelders. Je zult maar zo’n kelder hebben.

Op basis van onze waarnemingen stellen we vast dat de parkeerkelder dagelijks, op werkdagen, voor 30 tot 70 procent is bezet. De waarnemingen lopen uiteen tussen de 80 en de 150 geparkeerde auto’s, met eenmaal een piek van 180.

‘Knappe cijfers, want we zijn nog maar net open. En ook nog eens dankzij het beleid om de ambtenaar de verleiden om met de fiets en openbaar vervoer naar hun werk te gaan.’ Dit zou een reactie kunnen zijn van de provinciale overheid. ‘We willen best kijken of de garage ook door de week opengesteld kan worden voor andere gebruikers’. Dat zou een reactie kunnen zijn van de gemeentelijke overheid. Feit is dat de ondernemers in de Nieuwe en Oude Oosterstraat hun omzet nog niet zien stijgen. Kwalitatieve zaken als Tabbers en Bulthaup zijn verhuisd of zijn van plan dit te doen. Via Facebook geeft ondernemer Eric van der Waard van reisbureau Internoord lucht aan zijn ongenoegen.

Maar er is meer aan de hand rond deze parkeergarage. Had de provincie überhaupt een parkeergarage nodig in de wetenschap dat er twee garages voor deze nieuwe accommodatie zijn gesloopt: garage onder het voormalige provinciehuis en een kelder onder het Hege Hûs. Was de risicovolle investering (hierover later meer) voor deze ondergrondse parkeergarage wel verstandig in de wetenschap dat ondernemer Jan Boomsma een particulier plan op tafel legde met geheel andere cijfers: lagere investering, het benutten van bestaande accommodaties (duurzaamheid) en het risico bij de ondernemer. Alle voorstellen die ook maar een ietsie pietsie in deze richting gingen werden afgewezen. De verantwoordelijke politici kozen anders: er moest en zou gekozen worden voor de meest dure en luxe optie. Gedeputeerde Schokker (CDA) verdedigde haar plan met verve.

Wat heeft ons dit ondergrondse betonpaleis met de poetsende chauffeurs gekost? Waarom doen we dit?

Terug naar het provinciehuis dat voor een bedrag van 70 miljoen euro is gebouwd. Een bedrag dat tussentijds is verhoogd en waarbij men het zich niet kon permitteren om aan de overkant van de straat opnieuw forse investeringen à 20 miljoen euro in parkeergelegenheid te doen. Gelukkig schoot de gemeente Leeuwarden te hulp. Gelukkig was er die andere overheid die zich over dit probleem wilde ontfermen. De gemeente die al eerder in de benen was gekomen om het prestigieuze bolwerk voor de binnenstad te behouden. De entreebrug (de closetrol) bij de Blokhuispoort kwam uit de koker en ook andere facilitaire douceurtjes werden aangeboden om de provinciale overheid ter wille te zijn. Een gloednieuwe parkeeraccommodatie kon hier nog wel bij.

De gemeenteraad besloot op voorstel van wethouder Henk Deinum (PvdA) een krediet ter beschikking te stellen van ruim 16 miljoen euro om de nieuwe kelder te realiseren. De gemeente bouwt de kelder en verhuurt, voor naar verluidt 300.000 euro per jaar, deze weer aan de provincie. De provincie heeft de kelder op afbetaling, of nog beter: eigenlijk is het huurkoop wat een normale consument altijd ten strengste wordt afgeraden. Want: lenen kost geld!

De totale huurverplichting moet blijken uit de jaarrekening 2014 van de provincie onder het hoofdstuk ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen’. Een bedrag van 70 miljoen euro staat heel wat netter dan en bedrag van 90 miljoen euro. Tenminste als het om het verhaal naar de burgers toe gaat, die dit allemaal moeten ophoesten. Bouwers kijken hier uiteraard anders tegenaan, die vinden 90 veel mooier dan 70. En er zijn bestuurders die 90 ook veel mooier vinden dan 70.

Tientallen goede en betaalbare appartementen van woningcorporatie Elkien werden in dit gebied gesloopt. Bewoners waren verrast dat zij moesten verhuizen. De provincie leverde het Hege Hûs met grond. De waarde die toegekend kan worden aan de gesloopte appartementen, de inbreng van het Hege Hûs en uitkoop van ondernemers (Matrix in de Oosterstraat) opgeteld met het krediet van de gemeenteraad kan worden ingeschat op een bedrag van totaal 20 miljoen euro. Bovendien laat schade en overlast rond de bouw zich moeilijk kapitaliseren, maar dat omwonenden slapeloze nachten van het project hebben gehad is bekend.

Afgezien van de financiën waar veel bestuurders nauwelijks slapeloze nachten van krijgen is er nog de verzekering van het totale project. Een gewone Aegon-polis is niet afdoende. We herinneren ons nog wethouder Marga Waanders (PvdA) die midden in de nacht acte de présence gaf bij de bouw van parkeerkelder Oldehoofsterkerkhof. Brandweer en gemeenteambtenaren rukten in de nacht uit, niet om brand te blussen maar om de kelder onder water te zetten. Het had haar gescheeld of ons lokale icoon Oldehove was in het bad gekukeld. Wat gebeurde er bij de kelder van de Oosterstraat? Geen bouwer was bereid het risico te verzekeren. De CAR-verzekering kwam geheel ten laste van de gemeente Leeuwarden.

Hoe is het bouwproces verlopen? Pr-technisch: 100 punten. Om de haverklap verschenen de nieuwsbrieven, 28 in totaal. Een en al lof voor het project. Maar de klavecimbelbouwer, gehuisvest in een monumentaal pand, keek steeds somberder. In de Oosterstraat braken de schoorstenen en de muizen stoven door de particuliere kelders en door de hotelkamers van Post Plaza. Geen woord hierover in de 28 gemeentelijke nieuwsbrieven.

Ook het nieuwe bestemmingsplan, geïnitieerd door wethouder Henk Deinum, moest er met raketsnelheid komen. Er kon niet worden gewacht op het stadsbestemmingsplan dat al in de maak was. De sloopvergunning werd in een spoedprocedure afgegeven. Achteraf was deze overhaaste regelgeving niet nodig geweest. Het project kampte met forse tegenvallers zoals de vondst van asbest in de kantoorgebouwen. De sloop is enkele malen stilgezet vanwege grote overlast. De meest woeste slopers van Nederland veroorzaakten forse trillingen, het aanbrengen van damwanden verliep allerminst van een leien dakje.

Zijn de investeringen verantwoord? Is het legitiem dat er 70 miljoen euro wordt geïnvesteerd in een nieuw provinciehuis in de wetenschap dat de provincie werk biedt aan circa 750 fte’s die niet eens allemaal het provinciepaleis werken. En waarvan bekend is dat in de komende jaren het aantal ambtenaren nog verder moet worden teruggebracht. Er is dus per werkplek meer dan 100.000 euro gespendeerd. Een fors bedrag dat wenkbrauwen doet fronsen zelfs aan de Zuidas in Amsterdam. Dan de parkeerkelder Oosterstraat. Uitgaande van de door ons gemeten gemiddelde piekbelasting van 150 bezette plaatsen bedragen de kosten voor een geparkeerde ambtenarenauto 133.000 euro per parkeerplaats.

De vraag blijft: is dit normaal? Wat zou je niet allemaal kunnen doen als deze provinciale en gemeentelijke investering anders was besteed? Wat zou de uitslag geweest zijn van de keuze: een parkeerkelder voor de provincie of een jaar geen obz-belasting voor de inwoners van Leeuwarden. In ieder geval kan het rendement worden verhoogd door de openstelling te verruimen voor alle belastingbetalende consumenten waarvan ook de winkeliers profiteren.

Tot slot.

Nog even en Henk Deinum, de wethouder van economische zaken van Leeuwarden, mag opnieuw opdraven om de start van het bouwwerk van 85 woningen in de schijnwerpers te zetten. Aanvankelijk waren grondgebonden woningen beloofd boven op de parkeerkelder, maar eigenlijk bouwt Elkien dezelfde woningen die eerder werden gesloopt. Alleen wat meer. Er worden weer linten geknipt en gebak gegeten. Wederom is het feest, net als bij de oplevering van de parkeergarage waarop de appartementen worden gebouwd. In de Lutherse kerk in de Oosterstraat werd de taart aangesneden. Iedereen blij.