In Groninger café De Wolthoorn werden de Leeuwarder kaarten geschud

Architect Johan Sijtsma: we bouwen de kleren van de keizer

 


– Henk Deinum moet op knoppen drukken

– shit en ellende beheersen dit vak

– we bouwen de kleren van de keizer

– hippe aanbestedingstrucs

– vakman is bedreigend

– kopers pakken het verlies

– vooral niet ziek worden, geen ontslag krijgen en niet gaan scheiden

– in café De Wolthoorn werden de kaarten geschud

 

‘Noem mij maar van het type “leaver dea as slaef”. De Leeuwarder architect Johan Sijtsma maakt van zijn hart geen moordkuil. In zijn werkruimte, een voormalig pompstation van de Leeuwarder waterleiding aan de Harlingerstraatweg, gaat stevige taal over tafel. Het moet gezegd, omdat hij slecht tegen onrechtvaardigheid en manipulatie kan.

Neem het toiletgebouwtje dat moet verrijzen aan de oevers van de Grote Wielen bij het surfstrandje even buiten Leeuwarden. Sijtsma: ‘Ik wandelde vanmiddag met mijn medewerkster Geeske bij Dekema State en wond me er tóch weer over op”. Daar worden maar liefst zonder enige vergoeding zeven aannemers voor uitgenodigd! Ze moeten allemaal een ontwerp maken met een prijs en voldoen aan een regiment aan voorwaarden. De aannemers huren voor niets of weinig op hun beurt hiervoor een architectenbureau in. Het is weer een indiening, niet eens een rechtvaardige keurige aanbesteding met openheid van zaken. Nee, een indiening achter gesloten deuren georganiseerd door een managementbureau. Wanneer zien overheden en semioverheden nu eens in, dat dit een heilloze en verspillende weg is. Gelukkig bedankten er drie aannemers voor de eer heb ik begrepen.
Wat een verspilling en wat een gebrek aan respect voor vakmensen. Gratis en voor niks van alles maar vragen aan zo veel mogelijk partijen. Onrecht en manipulisme vind ik het.’

Aanbestedingstrucs

‘In het nieuws hoor je nu de misstanden in de zorg, maar wij hoeven de deur niet uit om misstanden waar te nemen. Overheid en semioverheid bedienen zich van de raarste “hippe” aanbestedingstrucs waar geen normaal architectenbureau meer aan te pas komt. Het geld gaat op aan dure procedures en adviseurs. Een manager met Word en Excel als de meest ingewikkelde programma’s op zijn schootcomputer maakt de dienst uit. Een vakman lijkt voor de uitschrijvers te bedreigend te zijn geworden.’

Procedurefouten

‘Laatst verklaarde de wethouder van het multifunctionele centrum te … u weet wel, persoonlijk aan mij, dat hij niet anders kon. Zijn “aanbestedingsspecialisten” zaten hem te strak op de huid. Vooral geen procedurefouten maken. Dat de kosten daardoor de pan uit rijzen en mensen onnodig worden beschadigd, is blijkbaar allemaal niet erg als de procedure maar klopt. Dit is toch onvoorstelbaar? In wat voor wereld leven wij? Ik begrijp het niet. Het is verre van Fair Play.’

Ondoorzichtig

‘Bij een aanbesteding met bestek en tekeningen gaat het keurig transparant en zonder mogelijkheden voor gemanipuleer achter gesloten deuren. Recht door zee. De enveloppen van de indieners worden geopend in hun gezamenlijke bijzijn en iedereen ziet meteen wie het beste bod heeft ingediend. Nu krijgen inschrijvers niet of nauwelijks een verklaring waarom ze het niet geworden zijn. En ook wiens ontwerp uitgevoerd wordt, weet je soms niet. Een beetje van haar, met een snufje van hem en het geniale idee van…. Who knows. Erg ondoorzichtig allemaal.’

Fratsen en onnodige  regelgeving

‘Onvoorstelbaar is het hoeveel geld er uitgegeven moet worden voor rare fratsen en onnodig zware regelgeving, luxe bestemmingsplanvoorschriften, hoge grondprijzen en onnodige ontwikkelwinsten. In de polder hebben we een tijdje geleden voor een ontwikkelaar twee onder één kap woningen getekend. Mooie gewone woningen. De aannemer werd financieel uitgewrongen door de ontwikkelaar en ons honorarium was niet hoger dan €2.500,00 per woning. Maar de woningen zijn net voor de crisis wel verkocht voor € 350.000 euro per stuk! Ongelofelijk. De kopers kregen van de bank te horen dat ze tot 8 keer het gezamenlijke jaarsalaris konden belenen. De rampen voor mensen zie je nu om je een. Die arme kopers moeten nu al een verlies incasseren van € 50.000. Vooral niet ziek worden, geen ontslag krijgen en zeker niet gaan scheiden is het devies.’

Café De Wolthoorn

‘Behalve de immorele procedures en onnodige regels zit ook de manipulatie dat ik zie me dwars. ‘Toen ik 25 jaar geleden begon, werd ik al gewaarschuwd. Net van de Academie van Bouwkunst in Groningen kreeg ik mijn eerste opdracht van de gemeente Groningen! Ik kreeg in café De Wolthoorn al gauw te horen hoe de kaarten geschud werden. Onomwonden werd daar bepaald wie er wel en niet mochten bouwen en ontwerpen in de stad. De toenmalige wethouder speelde hierin zijn machtige spel. Dit spel paste niet bij mij en ik liet Groningen achter mij. Jurriën van der Meer heeft in zijn recente toespraak aan de Academie Van Bouwkunst uiteengezet hoe zijn bureau door de gemeente is geparachuteerd. Je ziet het om je heen gebeuren en het ergste is nog…. ”zij wiens vingers druipen van de honing der manipulisten zwijgen”.

‘Overheden, semi-overheden en toegelaten instellingen moeten toch het goede voorbeeld geven? Ze zouden het MKB transparant en open moeten ondersteunen in plaats van een enkele uitverkorene. Opbouwend werken en transparant zijn, zou de norm moeten zijn. Maar helaas… ‘

Oldegalileën

‘Neem Oldegalileën, ook zo iets! Voor het terrein van Bakker Postma tekende ik in opdracht van projectontwikkelaar Le Clercq een woonblok. (Het andere terrein aan de Dokkumer Ee was door de gemeente bestemd voor een architect uit de Randstad.) Een gesloten bouwblok moest het worden, allemaal niet eenvoudig. Toen het klaar was, trad de crisis in. De ontwikkelaar trok de stekker eruit. Opnieuw ben ik gaan tekenen, nu een variant met open hoeken. Woningbouwcorporatie Elkien zag er brood in en ik dacht: prachtig, gaat het gelukkig toch door. Mooie, betaalbare en duurzame woningen voor mensen in de wijk. Maar nee, het liep weer anders. Vorige week moest ik uit de krant vernemen dat het niet doorgaat. Niks even bellen….’

Shit en ellende

‘Er is zoveel shit en ellende in dit vak en er wordt zoveel gekloot. Maar eigenlijk heb ik het wel een beetje gehad met het communiceren ervan. Ik waak ervoor een Don Quichot te worden. Je wordt al snel beschuldigd van kinnesinne en broodnijd. Onzin natuurlijk, het is gewoon onrecht wat er gebeurt en het moet gezegd worden. Dient de wereld alleen nog de mammon of is er nog sprake van enig idealisme en rechtvaardigheid?’

Bang voor vakmanschap

Waarom laat de wereld zich leiden door manipulatoren, onnodig verspillende regels en geldverslindende procedures? Waarom zoekt ze niet naar wegen om het echt duurzaam, eerlijk en betaalbaar te doen. Zijn we bang voor vakmanschap zonder opsmuk? Of is het niet trendy genoeg? Hebben we niet gehoord van de leegheid van “De nieuwe kleren van de Keizer”? Wanneer stoppen we daarmee? Laten we het geluk van mensen en de duurzaamheid van onze wereld voorop stellen.’

‘Het gaat mij om de mensen en de wereld om ons heen. Dat lijkt soms vergeten’.

CTS

‘Gelukkig zijn er veel lichtpunten waar ik me op kan richten! Er zijn veel mooie mensen en bedrijven in de wereld die het goede zoeken en geluk brengen. De plannen van het wijkpanel Huizum-west voor de voormalige CTS is er een voorbeeld van. Eerst heb ik daar een tijd vrijwillig aan gewerkt, nu tegen een eerlijke vergoeding vanuit de wijk! Er is een prachtig plan ontstaan. Met, voor en door de bewoners en de gebruikers. Ateliers, een buurtrestaurant, vergaderruimtes in het herbestemde deel van de bestaande gebouwen en 50 nieuwe duurzame woningen. Idealistisch én realistisch. Wethouder Henk Deinum stimuleert nu een samenwerking. De wijk, de gemeente, mijn bureau en de woningbouwvereniging. We gaan er voor dit te laten slagen.’

Levendig 

‘Ik hou van deze stad. Er gebeurt van alles. Er lopen veel creatieve mensen rond, die innovatieve dingen bedenken waardoor onze stad levendig is en bruist van energie. Investeren in cultuur is daarvoor een basis. Cultuur trekt mensen, maar je moet het wel goed organiseren.’

Lân fan taal 

‘Kijk eens naar ons plan voor het Oldehoofsterkerkhof. Het multimediale centrum Lân fan taal. Op een feestje kwam ik er met Koen Eekma, de directeur van de Afûk een tijd geleden over te spreken. Dat leek hem een mooie droom. Toen wethouder Henk Deinum met het fantastische plan kwam van het Kloppend Hart, een bouwdocument voor 17 binnenstadsplannen in het hart van Leeuwarden, heb ik dat idee van Afûk en Tresoar uitgewerkt. Een prachtplan is het geworden. Een transparant gebouw dat meedeint met de evenementen die op het plein worden georganiseerd. Een gebouw dat in relatie staat tot de Oldehove. Een gebouw gedetailleerd tot op de stoeptegel dat warmte uitstraalt, koesterende warmte ten opzichte van de Oldehove en de stad. De Oldehove wordt weer verliefd.’

Op knoppen drukken

‘Het bouwdocument van Henk Deinum is een mooi initiatief. Ik ben er blij mee, maar Deinum moet nu op de juiste knoppen gaan drukken. Dit gebouw op het Oldehoofsterkerkhof is te gek. Het stampt mee met festiviteiten in kleur en beeld. Een bar aan de kant van het Heer Ivostraatje, een leerdeel, een beleefdeel en een digitaal deel. Ruimte voor kassa’s voor de evenementen, een patattent of ruimte voor culinair avontuur. Wat wil je nog meer? Een culturele kroeg en een vrij toegankelijke loungeruimte met uitzicht naar de Grote Kerkstraat en de Oldehove. Een culturele inleiding naar de binnenstad. Hier gaat de VPRO bijvoorbeeld programma’s uitzenden. Debatten worden er gevoerd en de kerntaken van bibliotheek Tresoar en Afûk worden hier op een moderne wijze gezamenlijk ontsloten. Bert Looper, de directeur van Tresoar heeft er een museumspecialist uit Engeland bij betrokken. Nu deze enthousiast is, geloven ook anderen dat hier iets moois staat te gebeuren. We kunnen bij wijze van spreken morgen los, de fundamenten liggen er al. Maar Deinum durft het in deze coalitieperiode nog niet helemaal aan.’

Johan Sijtsma/Andries Veldman

Geef een antwoord